در مورد تاریخ معاصر ایران

نوشته‌های پیش‌نویس زیادی دارم که فرصت نکردم تمام کنم و اینجا بگذارم. گفتم این نوشته را که به نظر می‌توانم سریع به مرحله انتشار برسانم شروع کنم. هر چند باز هم از شروع تا انتشار ۱۰ روزی طول کشید.

حدود یک ماه و نیم اخیر از خواندن کتاب ایران بین دو انقلاب خیلی لذت بردم. قبلا به چند سخنرانی از آقای آبراهامیان گوش داده بودم ولی این کتاب چیز دیگری بود. نسبت به کتاب‌های دیگر و البته نه چندانی که من خواندم و صحبت‌هایی که شنیده‌ام، مستندتر (اگر چیزی گفته منبع استنادش را داده، می‌توان رفت و به آن مراجعه کرد. خود منبع هم در نگاه اول به نظر معتبر می‌رسد) و جامع‌تر بود. تاریخ معاصر ایران و دغدغه‌های سیاسی مطرح را به صورت یک فرایند می‌توان در کتاب دید. نقش گروه‌های مختلف و میزان اثربخشی آن‌ها به طور مشخص‌تری بررسی شده.

چقدر من از نظام آموزشی ایدئولیژیک جمهوری اسلامی بعد از خواندن این طور کتاب‌ها بیزار می‌شوم. زمان آدم را با آموزش ناقص/غلط تلف کرده، تا حدی باورهای غلط/ناقص و یک درجه بدتر باور دانستن یا فهم موضوع را در حداقل خود من ایجاد کرده. چیزی که مثلا هنگام خواندن کتاب برای من خیلی به چشم می‌آمد این است که روایت رسمی یک سری عوامل مؤثر را گویا نمی‌بیند و چیزی از آن‌ها نمی‌گوید. مثلا نقش آقای شریعتمداری در انقلاب ۵۷، نقش آمریکا در تضعیف شاه، نقش حزب توده در تاریخ معاصر، …

من از قبل کانال نکته‌های تاریخی آقای شیرعلی‌نیا را دنبال می‌کردم. هر چند کانال مطالب خوبی داشت اما معمولا بسیار خلاصه و کوتاه بودند. ایشان به تاریخ‌پژوهی در زمینه جنگ ایران و عراق مشهور هستند ولی جدا از آن هم به خصوص در حوزه تاریخ اشخاص مطرح جمهوری اسلامی کار کرده‌اند.

از ۲۲ بهمن متوجه شدم امسال شروع به گذاشتن یک سری لایو‌های مفصل در صفحه اینستاگرامشان کردند. تا اینجا مواردی که من گوش دادم خیلی خوب بودند. اتفاقا اولین لایو در مورد روابط هاشمی و خامنه‌ای بود. موضوعی که قدیم من خیلی دوست داشتم الان هم همچنان برایم جالب است. حتی اگر کلا رابطه این دو برای کسی جالب نیست برای فردی که علاقه‌مند به تاریخ بعد از انقلاب ایران است صحبت‌های ایشان می‌تواند جالب باشد. یک تکه‌هایی از هر لایو را هم در تلگرامشان می‌توانید ببینید (مثلا این).

من این نوشته را به قصد معرفی کتاب ایران بین دو انقلاب و لایوهای آقای شیرعلی‌نیا نوشتم اما حالا که تا اینجا آمدم آقای مجید تفرشی را هم اشاره می‌کنم. معمولا صحبت‌های ایشان با دیگران را گوش می‌دهم. به نظرم مستند صحبت می‌کنند و به نظر تا حد خوبی برای قضاوت بی‌طرف تلاش می‌کنند.

تاریخ‌آنلاین و حسین دهباشی

«تاریخ آنلاین خبرگزاری مستقلی است که تلاش می کند از منظری تاریخی و با استفاده حداقلی از نوشتار و بهره‏‌گیری حداکثری از قالبهایی چون عکس، طرح، بریده جراید، فیلمهای آرشیوی، اسناد و خصوصاً فایلهای صوتی و تصویری حاوی مصاحبه، گزارش و مانند آنها، به مانند هر رسانه‌‏ی فراگیر دیگری، به حوزه گسترده و متنوعی از علاقه‌مندی‏‌های بازار اطلاع‏‌رسانی از سیاست و اقتصاد گرفته تا امور فرهنگی و اجتماعی بپردازد.» – به نقل از وب‌سایت تاریخ‌آنلاین

من از دو سری محصولات تاریخ‌آنلاین استفاده کرده و می‌کنم. خشت خام، سری گفتگوهایی که با شخصیت‌های مهم مربوط به انقلاب جمهوری اسلامی ایران و تاریخ معاصر انجام شده و می‌شود. که به نظرم برای علاقه‌مندان تحولات ایران و تاریخ معاصر جالب خواهد بود. ویژگی‌ خوب این گفتگوها طراحی پرسش‌های مناسب و  پیش بردن آن در مسیر معین است. مجری گفتگو‌ها یعنی خود آقای دهباشی به نظر مطالعات تاریخی جدی داشته و به قول خودش تاریخ‌پژوه است. مجری گفتگو را نسبتا مسلط، بی‌طرف و با احترام پیش می‌برد.

محصول دیگر تاریخ‌آنلاین مجموعه کتاب‌های تاریخ شفاهی و تصویری ایران در عصر پهلوی دوم که البته مطمئن نیستم زیرمجموعه تاریخ‌آنلاین باشد ولی تحت مدیریت آقای دهباشی انجام شده و شامل مصاحبه‌های مفصل با شخصیت‌های موثر در عصر پهلوی دوم می‌شود. فعلا در حال خواندن جلد اول آن حکمت و سیاست(خاطرات دکتر نصر) هستم.