مدتی بود که شک داشتم از برخی علائم نگارشی درست استفاده می‌کنم یا نه. به خصوص در مورد ویرگول درست بودن استفاده آن برای نشان دادن مکث برایم سوال بود. امروز بالاخره رفتم تا استفاده درست از ویرگول را ببینم که در ادامه چند علامت نگارشی دیگر را هم که به درست بلد بودن آن‌ها مطمئن نبودم نگاه کردم. در نهایت گفتم بد نیست اینجا هم در مورد کاربرد درستشان بنویسم.
ویرگول
سوال ابتدایی من که علت نوشتن این نوشته هم شد این بود که استفاده از ویرگول برای مکث درست است یا نه. در صفحه ویکی‌پدیا به نقل از ویکی‌پدیای انگلیسی این استفاده را جایز ندانسته و گفته:
«برخلاف تصور عموم، ویرگول هرگز در نقش علامت سکون عمل نمی‌کند. بنابراین، هرگاه در جمله‌ای در جایی برای پرهیز از ابهام لازم است درنگ صریحاً نشان داده شود، باید از علامت سکون و نه ویرگول استفاده کرد. کارکردهای اصلی ویرگول در زبان فارسی در اکثر موارد مشابه کارکرد آن در انگلیسی است.»
اما سایت واژه یاب در صفحه واژه ویرگول و به نقل از فرهنگستان به نحوی کاربرد ویرگول برای نشان دادن مکث را جایز شمرده. همچنین سایت پانویس در صفحه ویرگول این استفاده را مجاز دانسته، منبع آن هم کتاب راهنمای ویراستاری و درست‌نویسی است.
نکته جالب دیگر برای من این بود که ویکی‌پدیا به نقل از ابوالحسن نجفی نوشته برای جدا سازی اجزا فهرست‌ها استفاده از حرف «و» برای آخرین جزء لیست در صد سال اخیر و از ترجمه متون انگلیسی وارد شده. در نگارش اصیل فارسی برای جداسازی، یا برای همه از ویرگول استفاده میشده یا از حرف «و» (البته در خواندن «ُ» خوانده میشده). به طور مثال (از ویکی‌پدیا):
- من در همهٔ زمین پارسی‌گویان شهری نیکوتر و جامع‌تر و آبادان‌تر از اصفهان ندیدم.
- از گوشهٔ خانه بُرنایی بیرون آمد نیکولقا، نیکوجامه، با بوی خوش.
گیومه، پرانتز (کمانک)، کروشه
همین اول بگم که برای من همیشه سوال بود انتهای جمله‌ای که داخل گیومه قرار دارد، نقطه باید داخل گیومه بیاید یا خارج آن که فهمیدم چه برای گیوه چه کمانک چه کروشه علائم نگارشی داخل آن قرار می‌گیرند.
برای نوشته‌هایی که در گفت و شنودها می‌نوشتم، مطمئن نبودم برای نشان دادن احساسات شخصیت‌ها باید آن را در کمانک بیاورم یا کروشه که فهمیدم کروشه. کاربردهای کامل‌ترشان را هم در سایت پانویس (کروشه، کمانک) می‌توانید بخوانید.
نقطه ویرگول
نقطه ویرگول نکته خاصی نداشت. فکر می‌کردم دارد اما دیدم نه. کاربردهای آن را هم مانند موارد قبل می‌توانید در پانویس بخوانید.
پی‌نوشت: صفحه دستور خط ویکی‌پدیا هم به نظرم نکات خوبی برای درست‌نویسی دارد.
خوب بود